In het najaar van 2019 waren we 3 weken vrijwilliger bij de fundacion in Galapá. Wij, Eddy (64) en Angelique (63) hebben respectievelijk 42 jaar in het basisonderwijs gewerkt als groepsleerkracht en 41 jaar vooral als Remedial Teacher en Intern Begeleider. Vanuit die invalshoek hebben we dit stuk geschreven.
Elke ochtend rond 8 uur, tijd is hier een relatief begrip, verschijnt onze tuktuk om ons op te halen.
Ons vrijwilligerswerk bestaat uit het assisteren op een schooltje voor, zeg maar, speciaal onderwijs.
De opbouw en indeling van de reguliere scholen is min of meer gelijk (más o menos, een heerlijke uitdrukking!) aan de onze. Pré-escuela t/m 5 jaar, dan primero en secundo colegio en eventueel universidad. Als je niet mee kunt komen op school, heb je pech. Er zijn geen voorzieningen voor buitenbeentjes. Ons schooltje is dus uniek. We komen terecht in een tijdelijk onderkomen, ingericht met wat wrakke tuintafels, een allegaartje aan stoelen, 3 ventilatoren en een gammel whiteboard met wat uitgedroogde stiften. We treffen 7 leerlingen rond de 11 jaar met hun leerkracht Yiribeth aan. Het is een boeiend stel, in korte tijd kunnen we al onze ‘etiketjes’ plakken. We signaleren in wisselende combinaties AD(H)D, PDD-NOS, dyslexie, dyscalculie, beperkte intelligentie, taal- spraak stoornissen, slechtziendheid en concentratie- en werkhoudingsproblemen. Twee leerlingen hebben ook een lichamelijke aandoening. Ook de thuissituaties vallen zonder uitzondering onder de noemer ‘belemmerend’. Ga er maar aan staan als leerkracht! Met een minimum aan materialen, er ligt welgeteld één handleiding en 3 leerlingenboeken in de kast, probeert deze juf onderwijs te geven. De bordlesjes slaan niet erg aan, we zien de kinderen één voor één afhaken. Ze spelen met hun schriften, pakken elkaars pennen af, dromen voor zich uit en geven alleen antwoord als ze hun naam horen noemen.
Op bepaalde momenten krijgen de kinderen in wisselende groepjes les in het een of ander. Wat daarbij enorm scheelt is dat ook de kinderen behept zijn met een enorme dosis geduld. Lees: we doen even niks. Efficiënt omgaan met leertijd is hier absoluut niet van toepassing. Een zegen? Of jammer? Welke doelstelling zou het project hebben. Onderwijs of …..??? En zo ja, zijn er leerlijnen? Is er enige opbouw in het programma? We kunnen het volgende week pas vragen aan Inten. De initiatiefneemster is nu net in Nederland.
De eerste dagen kijken we vooral. En geven we hulp waar Yiri om vraagt. Met een paar kinderen rekenen, met weer anderen lezen of een dicteetje. De opgaven zijn moeilijk, veel te moeilijk vaak. Het lijkt erop dat alleen het resultaat telt. Helpen voelt vooral als voorzeggen. Het maakt niet uit of je het snapt. Als het antwoord maar goed is. Later blijkt dat sommige kinderen ’s middags naar een reguliere school gaan. De opdrachten komen daarvandaan. Wat we doen is begeleiden bij het huiswerk.
Oei, au, het doet me pijn aan mijn RT hart.
Ana (11 jaar ) deed net een beetje succeservaring op…
Getallen opzetten op het telraam gaat met moeite zonder vergissingen. Ze begint steeds opnieuw vooraan te tellen. Na vele malen voordoen, lukt het haar om de hoeveelheid 8, 9 of 10 er zonder tellen op te zetten. En zelfs doortellen lukt! Dus 8 + 4, wordt vanaf 8: 9, 10, 11, 12… Ze straalt! Dan bekijken we de opgaven in haar schrift. Cijferend onder elkaar optellen type 479+ 166. Dat is een heleboel bruggen te ver. Toch krijgt ze het voor elkaar. Ze kent het trucje 9+6 = 15, 5 opschrijven, het 10 tal bij de tientallen noteren, enz. Alles m.b.v. het telraam. Zo worstelen we ons door 12 sommen heen. Daarna is het tijd om sommen voor elkaar te verzinnen. Opnieuw een grote grijns. Yes, she can!
Helaas was daarmee het rekenen nog niet klaar. Er moesten ook nog min sommen worden gemaakt. Type 86-17, dus aftrekken mét lenen. Terwijl haar niveau….Min sommen ??? Ik probeer 5-3… Het blijft oorverdovend stil aan de andere kant van de tafel. Ik doe haar schrift dicht. Ik doe het haar niet aan!
Dan volgt er een werkblad waarbij ze om een tekening te krijgen stippeltjes (bij getallen) met elkaar moet verbinden. Vanaf 200 met sprongen van 4. Ook dit kan ik haar niet aandoen. In mijn beste Spaans vraag ik aan Yiri een ander, eenvoudiger werkblad. Dat lukt! Nu moeten we oneven getallen met elkaar verbinden. We tellen in het Spaans, de even niet, de oneven wel. We hebben lol. Yes, we can! Si, podemos!
Eddy geeft op verzoek 2 keer een Engelse les. Schoolmeester zijn is net als fietsen; hij leeft zich helemaal uit. Alles eerst van tafel, voorkennis activeren, alle kinderen erbij betrekken, allemaal laten nadenken, kijken of iedereen wat opschrijft, iedereen het bij kan houden, corrigeren (ook op gedrag ) veel complimentjes geven en samen genieten van wat je kunt.
Yiri wil er naderhand alles van weten. Tijdens de lunch kletsen we, in het Spaans, dat gaat steeds beter, over van alles. Van de thuissituatie van de kinderen ( zonder uitzondering zijn er alleen moeders in het gezin, de vaders zijn…wieberen…. ) tot haar eigen leven inclusief de zorg voor haar -zieke- moeder. En natuurlijk praten we over onderwijs. Best tricky, want we zien op didactisch gebied dingen waar wij hele kromme tenen van krijgen. Net de tafel van 2 geleerd? Nou geleerd? Zonder uitleg, gewoon overschrijven, de volgende stap 3×165 en vervolgens 64: 8. Dezelfde dag! Hoe moeten we hier op reageren? We zien dat ze een groot hart heeft voor haar kinderen, we hebben gezien met welke materialen ze het moet doen…Wat is onze rol? Gelukkig vraagt ze ons veel. N.a.v. De Engelse les van Eddy hoe ze de kinderen kan motiveren. Wij zien een paar dagen later terug dat ze elementen van zijn les overneemt. Top! Ook over dyscalculie en de aanpak ervan wil ze alles weten. Eerst getalbegrip, zonder tellen hoeveelheden overzien. Getallen neerleggen en opschrijven. Kleine stapjes, hele kleine stapjes, veel herhalen, veel geduld, kinderen succeservaringen laten opdoen. Dan vertelt ze hoe een leerling (11) daar binnenkwam, een half jaar geleden niet kon en wilde lezen. Nu pakt ze zelf een boek en vraagt hulp. Triomfa voor de leerling zegt de juf. Ook triomfa voor de juf, zeggen wij. Ze straalt!
Angelique